Perymetria jest badaniem okulistycznym sprawdzającym zasięg pola widzenia, czyli obszaru który jesteśmy w stanie zobaczyć nie poruszając okiem. Prawidłowe pole widzenia świadczy o prawidłowym przewodzeniu wrażeń wzrokowych przez włókna nerwowe, o zachowaniu czynności siatkówki, odbierającej wrażenia wzrokowe na całym swoim obszarze, a także o prawidłowym funkcjonowaniu płatów potylicznych kory mózgowej. Perymetr ma za zadanie rejestrować ubytki pojawiające się w polu widzenia. Przyczyna ich powstawania może być różna. Głównie spowodowane są jaskrą, ale przyczynia się do nich także odwarstwienie siatkówki, schodzenia nerwu wzrokowego, choroby układu nerwowego. Zauważone miejsca chorobowe najczęściej występują na siatkówce, gdzie bodźce świetlne nie są odbierane w wyniku uszkodzenia neuronów lub na skutek pojawienia się zmian chorobowych na samej siatkówce.
Badanie pola widzenia jest badaniem nieinwazyjnym, bezpiecznym, nie wykonuje się go jednak u osób starszych ze złą orientacją i słabym refleksem, a także u dzieci i osób z chorobami umysłowymi. W celu wykluczenia błędów warto zwrócić uwagę na wielkość źrenicy pacjenta, gdyż węższa niż 3 mm powinna być przed badaniem rozszerzona. Opadnięcie powieki może ograniczyć od góry pole widzenia. Problemem mogą być również nieskorygowane wady wzroku, a także pacjenci, którzy na co dzień są użytkownikami soczewek kontaktowych. Osoby z nadwzrocznością po założeniu okularów mogą mieć nieznacznie powiększone punkty świetlne.
Prawidłowe pole widzenia, każdego oka wynosi w przybliżeniu:
– od skroni: do 85-90
– od nosa: do 55-60
– od góry: do 45-55
– od dołu: do 65-70
Perymetria dzieli się na:
– Perymetrię kinetyczną. Można ją wykonywać przy pomocy Perymetru Goldmanna, Listera bądź przy zastosowaniu kampimetrii. Podczas tego badania prezentowane znaczki świetlne przesuwane są z miejsca w którym nie są zauważalne, do momentu zauważenia ich przez pacjenta. Znaczek świetlny przesuwa się ze stałą szybkością wzdłuż godzin zegarowych. Następnie na wykresie zaznacza się w danych południkach punkty, które zostały spostrzeżone i w ten sposób wykreśla mapę izopterową dla pola widzenia.
– Perymetrię statyczną. Określa ona pionową granicę pola widzenia na podstawie prezentacji znaczka świetlnego o różnej luminacji w tym samym miejscu. Dzieli się na:
a. perymetrie nadprogową – badanie przesiewowe.
b. perymetria progowa – jest to najdokładniejsza metoda monitorowania ubytków jaskrowych.
Badaniem pola widzenia zajmuję się od 2007 roku i z doświadczenia wiem, że połową sukcesu jest dobre poinstruowanie pacjenta o przebiegu i sposobie badania. Im lepiej to zrobimy tym lepszy będzie wynik.
Badanie trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, w zależności od refleksu pacjenta i istniejących ubytków.
TECHNIKA WYKONYWANIA BADANIA
Jak już wcześniej wspomniałam, jest to badanie bezpieczne, w miarę szybkie w związku z tym może być wykonywane przez wyszkolonych perymetrystów, ortoptystki.
W większości perymetrów jako punkty fiksacyjne służą czerwone diody. Istnieje możliwość ustawienia jasności świecenia diod w zależności od czułości oka pacjenta poprzez odpowiednie ustawienie pokrętła. Jeżeli diody będą za ciemne, pacjent może mieć wówczas problem z utrzymaniem prawidłowej fiksacji i szybciej się zmęczy. Pacjenci z presbyopią powinni obszar centralny 30 mieć sprawdzony z szkłach korekcyjnych do bliży, gdyż wszystkie Stimuli są przedstawione w odległości 30 cm (średnica czaszy). Obszary peryferyczne niekoniecznie powinny być sprawdzane w okularach, gdyż ramka oprawki może zakrywać część pola widzenia.
Badanie zaczynamy od prawidłowego usytuowania pacjenta. Broda oraz czoło muszą być wsparte na podpórce. Dla zwiększenia wygody można zmienić wysokość perymetru. Oko, które nie jest aktualnie badane musi być bezwzględnie zakryte.
>Na początku każdego badania świecą w centrum czaszy cztery czerwone diody. Skoncentrowany pacjent ma patrzeć na miejsce w środku pomiędzy diodami i obserwować pojawiające się tam w określonych odstępach czasowych punkty świecące kolorem żółto-zielonym. Kiedy pacjent zauważy taki punkt powinien nacisnąć guzik znajdujący się na joysticku, który w trakcie całego badania trzyma w ręce. Badający powinien zwrócić uwagę, że punkty będą rozświecać z różnorodną jasnością.
Po określeniu położenia plamki ślepej program przechodzi do szukania ubytków w polu widzenia i w tym momencie następuje zmiana. Cztery diody gasną i pojawia się już tylko jeden czerwony punkt. W tym momencie pacjent powinien maksymalnie skoncentrować się na tym punkcie do końca trwania badania i po zauważeniu żółto-zielonych punktów w różnych miejscach czaszy naciskać przycisk joysticka. Zaleca się kilkakrotnie zwracać uwagę pacjentowi na prawidłową fiksację czerwonego punktu fiksacyjnego. Przy badaniu nie chodzi o sprawdzian reakcji i odpowiedzi powinny być udzielane spokojnie, a sam pacjent ma być rozluźniony. Jeżeli ustny instruktaż nie wystarczy, można zastosować specjalny program testowy. Niedostrzeżone punkty zostają zawsze dla pewności powtórzone. Nie odbywa się to zaraz po pierwszym badaniu lecz w trakcie trwania całego programu. Podczas szukania ubytków pola widzenia na wyświetlaczu wyświetlana jest liczba pozostałych do przebadania punktów, także badający może cały czas śledzić przebieg badania.
Badanie pola widzenia umożliwia rozpoznanie wielu schorzeń m.in.:
- jaskra,
- zwyrodnienie plamki,
- glejaki narządów wzroku,
- guz mózgu,
- stwardnienie rozsiane,
- udar,
- zapalenie tętnicy skroniowej,
- zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego,
- nadczynność tarczycy (nadaktywna tarczyca),
- schorzenia przysadki mózgowej,
- wysokie ciśnienie krwi,
- cukrzyca typu 1 i typu 2.
Dlatego powinno być ono wykonywane w ramach podstawowych badań okulistycznych szczególnie w momencie wystąpienia takich objawów jak:
- zaburzenia ostrości wzroku,
- upośledzenie widzenia barw,
- brak reakcji źrenic na światło,
- ból przy ucisku na gałkę oczną lub przy jej poruszaniu,
- widzenie błysków, “zasłon” ograniczających pole widzenia,
- nagle pojawiające się mroczki.